Wydawnictwo Literackie

Lalani z dalekich mórz

Posted on by Kuba Sosnowski

Mam problem z tą książką. Z jednej strony czyta się świetnie – zgrabnie napisana i mega wciąga. Z drugiej, nie dałbym jej przeczytać dwunastolatkowi – wydawca zakwalifikował Lalani z dalekich mórz jako literaturę młodzieżową, lecz kilku ważniejszych graczy na książkowym rynku proponują ją 7-12-latkom.

Na pewno jest to pozycja dla 12+. Spodoba się też dorosłym miłośnikom mrocznego fantasy. Dlaczego nie dałbym młodszym dzieciom? O tym za chwilę.

Lalani z dalekich mórz – mroczna baśń

Otrzymujemy typowy schemat opowieści. Bohaterka napotyka na trudność, musi uciekać, pokonuje problem i wraca do swoich. Ostatnio wydaje się dużo takich.

Jednak Lalani z dalekich mórz Erin Entrady Kelly wyróżnia się na tle innych publikacji. Filipińskiego pochodzenia autorka zabiera czytelnika do świata inspirowanego jej rodzinnym folklorem. Pełno tam stworów, potworów i przede wszystkim tamtejszej przyrody. To właśnie w niej drzemie pierwotna magia, która zarówno pomaga, jak i szkodzi człowiekowi. Filipiński folklor jest dla mnie novum – na pewno budzącym zainteresowanie i napędzającym do szybkiego przebrnięcia przez historię.  

Kolejny wyróżnik, nie jest to świat przyjazny człowiekowi. Nawet w miejscach uznanych za bezpiecznie, czai się niebezpieczeństwo. Co chwila, ktoś ginie, zostaje pokrzywdzony. Atakują zarówno fantastyczne istoty, jak tez zagrożenie płynie z natury. Taki świat na pewno spodoba  starszym czytelnikom lubiącym klimat dark fantasy. Co jednak z dzieckiem?

Lalani z dalekich mórz i odpowiedzialne czytanie

Moim zdaniem, poszczególne księgarnie internetowe przesadziły z klasyfikacja wiekową. Lalani z dalekich mórz  nie jest dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Jak wspomniałem, co chwilę w niej ktoś ginie lub zostaje zraniony/uszkodzony. Opisywany świat jest jednym z brutalniejszych, jeśli chodzi o przeczytane przeze mnie baśnie lub powieści fantasy dla dzieci.

Tak jak wspomniałem, 12+ to odpowiedni wiek do sięgnięcia po książkę Erin Entrady Kelly. Oczywiście można przeczytać ją z dziećmi młodszymi o 2-3 lata, lecz należy zastosować odpowiedzialne czytanie z dzieckiem – rodzic wcześniej sam poznaje tekst, a następnie czyta z pociechą, omawiając pewne fragmenty.

Książka sprawdzi się też w pracy w szkole lub świetlicy. Można z młodszą i starszą młodzieżą porozmawiać na tematy poruszane w książce – poświęcenie, przyjaźń, rodzina, dojrzewanie do czynu, odwaga oraz tchórzostwo. Polecam.

Lalani z dalekich mórz – ocena

Na pewno wrócę do Lalani. Miło spędziłem przy niej czas, dzieląc lekturę na dwa podejścia. Nie jest to historia doskonała, ale warta uwagi. Dlatego wysoka nota.

Moja ocena: 8/10

Erin Entrada Kelly, Lalani z dalekich mórz, Wydawnictwo Literackie, 2021

Dziękuję Wydawnictwu Literackiemu za udostępnienie tekstu powieści.

Strażniczka Słońca – Maja Lunde powraca z nową opowieścią

Posted on by Kuba Sosnowski

Autorka Śnieżnej siostry powraca i to w jakim stylu. Strażniczka Słońca jest opowieścią napisaną w rozpoznawalnym dla Lunde stylu. Mamy niesamowite tajemnice, bohaterów stawiających wszystko na jedną kartę, no i zagadkową zmianę klimatu na Ziemi.

W świecie Strażniczki Słońca ludzie żyją w mroku. Zanim do tego doszło, na Ziemi panowała susza i przerażający upał. Ludzie cierpieli. Aż pewnego dnia, Słońce znikło z nieba, ustępując miejsce mrokowi i deszczowi. Kolorowy świat wyblakł, do tego stopnia, że o jaskrawych brawach ludziom przypominały tylko farby artystów i plastyków. A do tego, co najgorsze, zapanował głód.

Powyższy opis przypomina Historię pszczół, Błękit oraz Ostatniego Lunde? Być może. Jednak to tylko pozory.

Strażniczka Słońca – uwięzione Słońce, to nie wróży najlepiej

Lilia, bohaterka książki, wychowuje się pod czujnym okiem dziadka. Mężczyzna pełni we wsi niebywałą rolę. Co kilka dni znika w swojej szklarni, a gdy wraca ma warzywa i owoce dla wszystkich współmieszkańców.

Szklarnia jest miejscem, do którego nikt nie ma wstępu. Oczywiście, zakaz ten zostaje złamany przez Lilię. Dziewczynka odkrywa, że w budynku nie ma nic ważnego. Za to tuż za nim znajduje się zakazany las, przez który biegnie ścieżka prowadząca do zielonej doliny, a tam uwięzione jest Słońce. Nadzorują je, na zlecenie Strażniczki Słońca, Chłopiec z Psem. Pomiędzy dziećmi nawiązuje się nić przyjaźni. Lilia zaczyna wyglądać lepiej, dzięki trosce Chłopca, który karmi ja do syta owocami.

Pewnego dnia mieszkanka wsi zabiera kolegę do osady. Pokazuje jak wygląda świat bez Słońca. Chłopiec jest przerażony.

Tak zaczyna się najnowsza na polskim rynku książka Mai Lunde, której głównym tematem, wbrew pozorom… wcale nie jest katastrofa klimatyczna.

Strażniczka Słońca – wyczekując na wiosnę

Powieść Lunde zmusza czytelnika do zastanowienia się nad kwestiami takimi jak: miłość, macierzyństwo, fizyczna obecność bliskich w codziennym życiu dziecka, w tym rola dotyku. Są one potrzebne, tak samo jak Słońce. Bez nich nie da się żyć.

Strażniczka Słońca to też opowieść o nadziei i o tym, że wszystko zmienia się cyklicznie. Po zimie przychodzi wiosna, a po nim lato i jesień, a to co złe, kiedyś się kończy. Autorka pisze o tym w bardzo wyważony sposób, bez moralizowania i zbędnego wciskania dobrze znanych od wieków ludzkości prawideł.

Jednak najważniejszy, jak dla mnie, w książce Lunde jest temat straty. Lilia, co chwila musi się mierzyć z utratą lub zyskaniem czegoś lub kogoś. Czasami to, co zyskuje okazuje się wcale nie tak niezbędne, jak się wydawało. W zależności od sytuacji dziewczynka musi osądzać, co jest dla niej i jej bliskich dobre, a co złe.

Strażniczka Słońca – ocena

Strażniczka Słońca jest rewelacyjnym tekstem, noszącym znamiona mrocznej baśni. Właśnie, mrocznej.

Lektura książki Mai Lunde to wejście do świata pełnego szarości, zła i smutku. Co chwila wyczuwalny jest ciężki klimat. Podobnie jest z zakończeniem. Na pewno jest pozytywne, ale nosi znamiona „ciemnej strony ludzkiej natury”. Dlatego na pewno nie polecam Strażniczki Słońca młodszym czytelnikom.

Myślę, że idealnym wiekiem na zmierzenie się z przygodami Lilii i Chłopca, jest skończone 12 lat. Na pewno polecam Strażniczkę Słońca dorosłym – świadomym rodzicom. To bardzo mądra opowieść, która naprawdę uczy.

Moja ocena: 9/10

Maja Lunde, Strażniczka Słońca, Wydawnictwo Literackie, 2021

Basik Grysik i wrony

Posted on by Kuba Sosnowski

Mam problem z najnowszą książką Justyny Bednarek Basik Grysik i wrony. Jest niezła, jednak nie tak fajna jak trylogia o skarpetkach, którą zasłynęła autorka. Jednak warto poświęcić jej uwagę i kupić dziecku. Dlaczego? Wyjaśniam to poniżej w tekście.

Oczekiwałem od Basik Grysik i wrony, czegoś na miarę Niesamowitych przygód dziesięciu skarpetek, no może tylko dwóch pierwszych części, bo Bandę czarnej frotte uważam za najsłabszą część trylogii. A dostałem?

Basik Grysik i wrony to historia napisana w zupełnie innym stylu. Ma świetny początek, napisany w taki sposób, niczym u Neila Gaimana. Ale już na wstępie pojawia się pierwszy problem w postaci rysunku.

Mnie on przeraża. Obawiam się, że małe dziecko, bo pewnie rodzice 3-5-latków, widząc niewielką ilość stron, zakupią tytuł, będzie miało podobne odczucia. Potwierdzenie mojej tezy znalazłem u nauczycielki wychowania wczesnoszkolnego. Gdy pokazałem jej obrazek, była bardzo zaskoczona, że ktoś zdecydował się na jego publikację. Na szczęście pozostałe ilustracje są ciekawe, oddające klimat i nie przerażają. Wręcz przeciwnie ilustratorka Elżbieta Wasiuczyńska wykonała przyciągającą oko robotę.

O czym jest właściwie Basik Grysik i wrony Justyny Bednarek? O dziewczynce, której losy śledzimy od narodzin do chwili gdy zostaje matką. W tym czasie dziecko doświadcza straty, lekkiego wypadku, ale też znajduje wybrańca swojego serca, a wówczas owe starta i obrażenia w wyniku wypadku odgrywają ważną rolę. Całe życie Basikowi towarzyszą wrony, które nie tylko wiedzą więcej niż ludzie, ale też i widzą.

Dostrzegają coś niezwykłego. Okazuje się, że każdy z nas ciągnie za sobą linkę, która ma na celu trzymanie nas, byśmy nie oddalali się od swojego miejsca na świecie i nie zgubili. Przez to mijając na ulicy przypadkowe osoby, zapętlamy naszą linkę z tymi, które ciągną się za nimi. Właśnie ową linkę u bohaterki widzą wrony. Co więcej, siadają na niej i bujają się, co uważają za bardzo ciekawą zabawę. Pomysł Justyny Bednarek uważam za świetny, aż się prosi o rozbudowanie w innej książce.

Mniej udanym jest klamra utworu. Rozpoczęcie i zakończenie, po głębszym zastanowieniu się nad lekturą, przerażają. Na pewno są idealne dla starszych dzieci, mających powyżej 6 roku życia, ale nie dla maluchów. A to właśnie rodzice tych ostatnich kupią Basika Grysika i wrony.

Tytuł na pewno spodoba się starszym dzieciom, a jeszcze bardziej ich rodzicom. To mądra opowieść, ale pozbawiona humoru, znanego z książek o skarpetkach. Boję się, że w przypadku Basika Grysika i wron czytelnik uśmiechnie się dwa trzy razy.

Moja ocena: 8/10


Justyna Bednarek, Basik Grysik i wrony, Wydawnictwo Literackie, 2020

Julia Fiedorczuk – Pod słońcem

Posted on by Kuba Sosnowski

Pod słońcem przeczytałem po Małych Grozach (o książce napisałem tutaj), które tego samego dnia otrzymałem od Wydawnictwa Literackiego. Szczerze, gdy skończyłem książkę Julii Fiedorczuk byłem przeszczęśliwy z faktu przebrnięcia przez te 450 stron.

Dlaczego tak wysoka ocena? Bowiem, Julia Fiedorczuk nie napisała kiepskiej książki. Na pewno Pod słońcem znajdzie swoich zwolenników. Na każdej stronie czytelnik znajdzie dowody na to, że pisarka jest mistrzynią słowa, potrafiącą budować przepiękne obrazy. Jeżeli lubisz piękne opowieści o ludzkich perypetiach wpisanych w burzliwą sytuację polityczną ubiegłego wieku, tajemniczą więź łączącą nas z przyrodą, a także szukasz czegoś ambitniejszego do poczytania, Pod słońcem jest właśnie dla Ciebie.

Jednak to mi nie wystarczy. Gdy czytałem Małe Grozy miałem wypieki na policzkach i wiedziałem, że wrócę do powieści Staniszewskiego. W przypadku Pod słońcem, po prostu nudziłem się. Aby przetrwać podzieliłem lekturę na etapy – każdego dnia czytałem około 100 stron.

Pod słońcem – o czym jest ta książka?

Bohaterami Pod słońcem są Misza i Miłka, którzy rozpoczynają wspólne życie na podlaskiej wsi. Są nauczycielami. Wszechwiedzący narrator przeprowadza czytelnika przez historię owej rodziny, aż do śmierci małżonków. Wokół nich żyją inni, których losy wplatają się w codzienność Miłki i Miszy. Im też poświęcone są obszerne fragmenty  Pod słońcem. Fiedorczuk dorzuca do wspomnianego Podlasia inne miejsca: Ural,  okolice Warszawy, Sarajewo. W tle przewija się postać Ludwika Zamenhoffa, a dokładniej mówiąc jego koncepcji esperanto.

W Pod słońcem ważną rolę pełni przyroda. To ona sprawuje kontrolę nad wszystkim, wyznacza tryb życia, żywi  i chroni. Można śmiało określić ją jako bohatera książki, A fragmenty opisujące naturę, jako najciekawsze w powieści Fiedorczuk. Bowiem, to właśnie w nich objawia się mistrzowski talent pisarki.

Pod słońcem – ocena

Mocne 6, daję za wspomniane władanie słowem. Podwyższam o 1, za to, że udało mi się jednak przeczytać całość, nie zniechęciłem się do końca powieścią Fiedorczuk. Jednak wiem, że na pewno do tej książki nie wrócę.

Moja ocena 7/10

Julia Fiedorczuk, Pod słońcem, Wydawnictwo Literackie, 2020

Dziękuję Wydawnictwu Literackiemu za podesłanie książki.

Małe Grozy – realizm magiczny w najlepszym wykonaniu

Posted on by Kuba Sosnowski

Małe Grozy to książka, która nieźle namiesza na rynku wydawniczym. Jestem przekonany, że Łukasz Staniszewski zgarnie za nią kilka zacnych nagród. Jego mikropowieść pod względem literackim jest nadzwyczajna i wciąga niczym piękno terenów Warmii.

Małe Grozy to połączenie realizmu magicznego, takiego jaki zaprezentowali Oz w Dotknij wiatru, dotknij wody, czy Marquez w swoich powieściach i opowiadaniach, z tym co zrobił Schulz w Sklepach cynamonowych. Proza ostatniego z wymienionych jest niezwykle bliska treści mikropowieści Staniszewskiego. Małe Grozy kryją podobną rzeczywistość zmitologizowaną, tak często oniryczną.   Proza Schulza wiąże się też z pojęciem „małej ojczyzny”. To również silnie łączy dzieło Staniszewskiego z prozą mistrza z Drohobycza.

Małe Grozy – najwyższej klasy realizm magiczny w polskim wydaniu

Lektura Małych Gróz przywołała w mej pamięci jeszcze jedno wspomnienie – uczucie, które towarzyszyło mi, gdy po raz pierwszy oglądałem Amarcord. Staniszewski, podobnie jak Fellini, ukazuje historię mieszkańców prowincji, mających pewne pragnienia i aspiracje oraz oryginalne spojrzenie na świat. Nic dziwnego, przecież żyją w niezwykłym miejscu.

Spójrzmy jak Staniszewski opisuje Warmię:

Warmia jest skalistą wyspą zawieszoną w powietrzu na sznurach wyplatanych z traw i wyschniętych zbóż. Tkwi w przestrzeni pomiędzy Niebem a Piekłem. Silne wiatry, które wieją tu dość często, targają wyspą raz w górę, raz w dół. Ale częściej w dół, zanurzając ją na chwilę w otchłani Grzechu. Sznury jednak nie pozwalają polecieć za daleko, zawracając zaraz Warmię w kierunku Pomiędzy.

Właśnie na tym obszarze leżą tytułowe Małe Grozy. Wieś niezwykła, bo powstała w bardzo przykrych okolicznościach. Wydarzeniem leżącym u podstaw jej genezy była zaraza, która wybuchła we wsi Duże Grozy. Miejsce, w którym odnajdywane są kości olbrzymów, w lesie żyją demony, duchy, a natura jednoczy się z człowiekiem w magiczny sposób, nie tylko duchowy, ale i cielesny.

Mieszkańcy są tak samo niezwykli. Są to ludzie, którzy wyciągają perły z dna oka, przepowiadają przyszłość, pędzą agrestówkę z kurzych odchodów, czy też piją z drewnianych kubków rumianek, by widzieć zmarłych. Jest ich cała plejada. To właśnie ich życie jest tematem książki, której rozdziały można potraktować jako oddzielne opowiadania. Jednak nie radzę czytać ich na wyrywki. Zachowanie kolejności lektury jest tu pożądane.

Małe Grozy – kwestia czasu

Na szczególną uwagę zasługuje w Małych Grozach kwestia czasu. Na terenie Warmii płynie normalnie, do przodu. Dzięki temu istnieją pory roku i mijają lata. Jest on bardzo zależy od ludzi, a oni od niego. Wyznacza im porę umierania i rodzenia:

Maj na Warmii jest czasem ostatecznego zwycięstwa.

Starców i chorych dawno już nie ma. Odeszli w czasach ciemności i zimna, nie wierząc, że jeszcze coś w ich życiu mogłoby się odmienić.

Każdy pisklak w gnieździe i najmniejsze źdźbło trawy krzyczy: Jestem z wami! Świat cieszy się z dobrej nowiny. Kobietom w Małych Grozach dopiero zaokrąglają się brzuchy, pamiątki po nudzie długich zimowych nocy przykrytych pierzyną.

Jednak ludzie potrafią go kontrolować. Wystarczy tylko, że  starcy zamieszkujący Małe Grozy nie chcą umierać. Aby ocalić swoje życie w dość umiejętny, bardzo rzeczowy sposób, wymuszają cofniecie  czasu, a dodatkowo powodują, że na księżycu pojawiły się kratery.

Czas to również pewien wyznacznik, tego co przemija, nie tylko życia ludzkiego. Na jego osi zapisane są zdarzenia, gdy nie istniały Małe Grozy, a po ziemi chodziły olbrzymy i pływały gigantyczne ryby. Jednak nie dla wszystkich płynie on jednakowo. Co więcej da się zauważyć, że ma wpływ na to co dzieje się między żywymi i zmarłymi.

Czas również tyczy się Boga. Twórca rzeczywistości podlega również prawidłom przemijających dni. Podobnie jak ludzie był kiedyś młody, a do tego zakochał się. Oczywiście jest wszechobecny, słuchający modlitw mieszkańców wsi, ale podlega tak jak oni przemijającym dniom.

Małe Grozy – miłość

Dużą uwagę skupia Staniszewski na miłości. W Małych Grozach jest ona najczęściej tą fizyczną, płynącą z pożądania i potrzeby kopulacji. Niekoniecznie musi być ona pomiędzy samymi ludźmi. Czasami mieszkańcy wsi szukają jej w naturze, świecie demonów i duchów, a nawet w rzeczach martwych. Przykładem ostatniego jest, przedstawiona w jakże oryginalny sposób,  relacja pomiędzy młodą dziewczyną a strachem na wróble, który na widok kobiecych piersi płacze w milczeniu.

Mikropowieść opowiada też o miłości platonicznej. Są bowiem między mieszkańcami tacy jak święty Macieja. Mężczyzna mówi, że tylko raz miał kobietę. Umówił się z nią, lecz nie doszło do spotkania, bowiem kobieta zginęła w wypadku. Nie stanowiło to przeszkody dla Maciei, który rozmyślał nad tym jak wspaniałą kobietą byłą jego niedoszła partnerka.

Małe Grozy – ocena

Łukasz Staniszewski pojawił się na rynku z dziełem, którego po prostu mu zazdroszczę. Fajnie mieć taki debiut. Jego mikropowieść, powtórzę to raz jeszcze, na pewno zgarnie kilka zacnych nagród.

Gorąco polecam i oceniam na najwyższą ocenę.

Ocena: 10/10

Łukasz Staniszewski, Małe Grozy, Wydawnictwo Literackie, 2020

Książkę otrzymałem od Wydawnictwa Literackiego. Dziękuję!

Śnieżna siostra

Posted on by Kuba Sosnowski

Dawno nie byłem tak bardzo zachwycony opowieścią dla dzieci, jak w czasie lektury Śnieżnej siostry Mai Lunde. Jest napisana przepięknym językiem i wzbogacona cudownymi ilustracjami. A do tego porusza bardzo ważne dla wszystkich czytelników tematy, takie jak : wszystko co wiąże się z emocjami po stracie drugiej osoby, siłę prawdziwej przyjaźni oraz  przewagę  bliskości, rodzinności nad bożonarodzeniową komercją.

Jeśli szukasz książki idealnej na świąteczny prezent dla dziecka, podaruj mu Śnieżną siostrę.  To opowieść, która zachwyca czytelników w każdym wieku.

Śnieżna siostra – o czym jest książka Mai Lunde

Julian, dziesięcioletni bohater opowieści Mai Lunde, stracił kilka miesięcy temu starszą siostrę. Chłopiec, nie dziwi się, że śmierć dziewczyny pogrążyła w smutku jego najbliższych, jednak nie może przeboleć, że smutek i żal pozbawią ich spędzenia wspólnego Bożego Narodzenia. Pogrążeni w smutku rodzice w ogóle nie przygotowują się do Świąt.

Bożonarodzeniowy czas ma też drugie dla chłopca znaczenie. Wtedy to Julian obchodzi urodziny. Jednak spędzenie rodzinnych świąt ma dla niego większą wagę, niż potrzeba celebrowania własnego święta.

Na kilka dni przed Bożym Narodzeniem dziesięciolatek korzysta wraz przyjacielem  z miejskiego basenu. Nagle dostrzega, że ktoś go obserwuje z zewnątrz. Spostrzega tajemniczą dziewczynkę, z którą po wyjściu udaje się mu zamienić kilka słów. Tak właśnie poznaje Hedvig.

Nowopoznana wzbudza w Julianie ogromną fascynację. Chłopak odkrywa, że ma ona więcej tajemnic niż tę, że nie potrafi pływać. Dzieci wspólnie zaczynają spędzać czas, aż do chwili gdy Hedvig znika.

Śnieżna siostra – książka idealna do rodzinnego czytania

Powieść Mai Lunde, mimo, że jest książką dla dzieci, skierowana jest do czytelnika w każdym wieku. Najmłodsi odbiorcy odnajdą w niej historię o sile przyjaźni i rodziny. Zmierzą się też z analizą zachowań po stracie bliskiej osoby. Natomiast starsi otrzymają lekcję przypominającą, że w Bożym Narodzeniu nie liczy się ilość wydanych pieniędzy oraz czasu spędzonego przy kuchennym blacie i piekarniku, ale możliwość cieszenia się chwilą – tym, co się dzieje tu i teraz.

https://www.instagram.com/p/B3_pvRtBaL8/

Śnieżna siostra to też opowieść pokazująca stadia osamotnienia i wyjaśniająca jak sobie z nimi radzić. Każdy z bohaterów musi się zmierzyć ze swoim wyobcowaniem, pokonać pewną wewnętrzną drogę, podczas której zrozumie przyczyny i odkryje rozwiązanie. To bardzo mądrze stworzona część tej opowieści.

Gorąco polecam, nie tylko jako lekturę w przed i świątecznym czasie,

Ocena: 10/10   

Maja Lunde, Śnieżna siostra, Wydawnictwo Literackie, 2019

Dziękuję Wydawnictwu Literackiemu za podesłanie książki

Syn wiedźmy – inne spojrzenie na magię

Posted on by Kuba Sosnowski

Syn wiedźmy Kelly Barnhill jest jedną z najmądrzejszych książek skierowanych do najmłodszych czytelników, jaką miałem przyjemność przeczytać. Zainteresowała mnie bardziej, niż Dziewczynka, która wypiła księżyc (publikacja ukazała się w Polsce w 2018 roku, ale jest książką młodszą od Syna wiedźmy), o której bardzo pozytywnie pisałem w tym wpisie.

Dlaczego Syn wiedźmy tak bardzo mnie zachwycił? Przede wszystkim spojrzeniem na magię. Sama opowieść też jest wciągająca, choć nieco psuje ona odbiór Dziewczynki, która wypiła księżyc. W jaki sposób? Piszę o tym poniżej.

Syn wiedźmy – opowieść o chłopcu, córce rozbójnika i wilku

Historia rozpoczyna się od wypadku, który spotyka dwóch braci. Jeden z nich ginie. Matka, lokalna wiedźma, by nie stracić obu synów, sprawia, że dusza zmarłego dziecka zostaje przyszyta do ciała drugiego, konającego. Tym sposobem Ned przeżyje. Bohaterką powieści dla dzieci Syn wiedźmy jest też Áine, która po śmierci mamy przeprowadza z tatą się do lasu. Ojciec dziewczynki, na co dzień spokojnie żyjący człowiek, okazuje się legendarnym  Królem Bandytów.

Pewnego dnia ojciec Áine wyrusza ze swoją bandą rzezimieszków po magię, którą opiekuje się mama Neda. Kłopot w tym, że wiedźma gości na dworze królowej, której życie udało się jej uratować. Dlatego Ned musi bronić magii własnymi siłami. Widząc tylko jedno rozwiązanie, chłopiec decyduje się przyjąć tajemniczą moc na siebie. Tym samym rozpoczyna się jego niesamowita przygoda, która doprowadza go do spotkania z Áine.

Trójka, bo chłopcu towarzyszy napotkany wilk, rozpoczyna epicką podróż, której celem jest zapobiegnięcie wybuchowi wojny.

Syn wiedźmy – magia

Dziś dużo się mówi o magii. Osoby widzące w niej zagrożenie przestrzegają przed obcowaniem z nią, w tym sprzeciwiają wytworom kultury o tej tematyce. Natomiast opozycja nie widzi w czarach nic groźnego. Syn wiedźmy spodoba się obu grupom.

Kelly Barnhill stworzyła opowieść o rzeczywistości, w której ogromną rolę gra magia. Jednak autorka przestrzega, czary mogą pomóc człowiekowi, uratować jego życie, ale zawsze ciągną za sobą konsekwencje.

Magii należy unikać za wszelką cenę – tak właśnie brzmi przesłanie Syna wiedźmy. Wiedza, świadomość mocy własnych sił, miłość i szacunek wobec drugiej osoby są silniejsze i bezpieczniejsze niż jakiekolwiek czary. Bardzo podoba mi się ów przekaz. Traktuję go szczególnie, sam bo promuję podobne wartości w swojej książce dla dzieci Wuj krasnolud i Brama Opowieści (więcej o niej). Czas dzieciństwa jest okresem, gdy młody człowiek uczy się prawdy o świecie, kształtuje swoje poglądy. Stąd należy to mu przedstawiać w filmach, książkach, czy też grach wideo.

 Syn wiedźmy – problem z Dziewczynką

Powyżej napisałem, że Syn wiedźmy nieco psuje odbiór Dziewczynki, która wypiła księżyc. A to dlatego, że Kelly Barnhill wykorzystała podobny schemat w drugiej książce. Dwa miejsca, w których żyjący mieszkańcy nie wiedząc nic o sobie, znajdujący się między nimi las, do którego wszyscy boją się wejść, bohater obdarzony magią, zły władca – to wszystko można znaleźć we wcześniejszej publikacji autorki. Smutne, ale dające Synowi wiedźmy pierwszeństwo w rankingu książek Kelly Barnhill.

Moja ocena: 9/10

Kelly Barnhill, Syn wiedźmy, Wydawnictwo Literackie, 2019

Dziękuję Wydawnictwu Literackiemu za podesłanie książki.


słowo okamgnienie jest zrostem – „Środki transportu” Magdaleny Kicińskiej

Posted on by Kuba Sosnowski

Plan był taki, przeczytać Środki transportu Magdaleny Kicińskiej w pociągu z Białegostoku do Warszawy, ewentualnie skończyć w metrze na Imielin. Nie udało się. Po przeczytaniu czterech wierszy odłożyłem książkę do torby. Ponownie wróciłem do tomiku tydzień później. Korzystając z nadejścia wiosny, usiadłem na parkowej ławce i zacząłem czytać. Wówczas wiersze „zaskoczyły”.

Dlaczego nie udało się im to za pierwszym razem? Miałem inne oczekiwania, co do tekstów Kicińskiej, którą znałem jako autorkę innej książki. Tkwiłem w błędzie, bo  Pani Stefa Kicińskiej to reportaż, a tu do czynienia miałem z poezją. Dopiero jak uświadomiłem sobie, że należy spróbować przestać widzieć w Kicińskiej dziennikarkę, Środki transportu zyskały pewne walory.

Środki transportu – wiersze Kicińskiej

Nie wszystkie wiersze z tego tomiku przypadły mi do gustu. Nieliczne wywołały na mej twarzy zdziwioną minę, a w głowie pytanie: co autorka miała na myśli?. Na szczęście, nieliczne.

Poetycka twórczość Magdaleny Kicińskiej ma coś w sobie wyjątkowego. Najlepiej pasuje tu określenie „prawdziwość”. Zawierające ją utwory to wiersze o tematyce związanej z miłością, uczuciem do drugiej osoby sposobami  komunikacji interpersonalnej  oraz utwory dotyczące obserwacji otaczającej podmiot rzeczywistości. Pozostają na długo w pamięci.

Kicińska, pisząc o uczuciu do drugiej osoby, robi to, mogę śmiało powiedzieć, tak doskonale jak czołowe damy polskiej poezji – moim zdaniem, gdyby Poświatowska i Świrszczyńska żyły w 2019 roku, pisałyby podobnie. Miłość u Kicińskiej to coś, co trudno znaleźć. Próbuje odkryć ją w nagości, sytuacjach dziejących się w łóżku (szczególnie po stosunku), jak też w braku (fizycznym oraz duchowym) siebie nawzajem. Czy jej udaje się to? Odczytuję, że nie.

Jakbym miał wybrać najlepszy z utworów o wspominanej tematyce, bez zastanowienia wymieniłbym Rzym. Zaraz po nim polecam *** jeszcze nie ma północy, *** mała muszę iść, czy też Handlarz.

Rzeczywistość w Środkach transportu skupia się na życiu w mieście, ale czytelnik znajdzie tez teksty związane z naturą.  To też czas wspomnień kisielu z tą usypaną na wierzchu skorupką cukru z dzieciństwa czy też burzonego budynku Universamu. Kicińska, mówią c o teraźniejszości i przeszłości, zwraca uwagę na detale. To one definiują jej myśli, budują w wyobraźni czytelnika określone obrazy. Bardzo mi się to podoba.

Kicińska ma wypracowany warsztat poetycki.  Jej utwory wyróżniają się minimalizm języka, który może czasami razić wysublimowane gusta odbiorców. Jej poetyckości bliżej do utworów Piotra Macierzyńskiego, Krzysztofa Jaworskiego, czy Darka Foksa, niż do współczesnych  klasyków z lektur szkolnych. Co by o niej nie pisać, jest oryginalna.

Środki transportu – ocena

Poezja to specyficzny twór. Na pewno mi ciężko się ją dziś czyta, ciężej niż 20-15 lat temu, kiedy sam „popełniałem wiersze”. Jednak Środki transportu są tomikiem, do którego na pewno wrócę – nie dziś, nie jutro, ale na pewno za kilka miesięcy. Powodem jest poszukiwanie i chęć analizy wspominanej „prawdziwości”.

Ocena: 8/10

Magdalena Kicińska, Środki transportu,Wydawnictwo Literackie, 2019

Dziękuje Wydawnictwu Literackiemu za podesłanie książki

Pierwsza osoba – robiąc za literackiego murzyna

Posted on by Kuba Sosnowski

Pierwsza osoba to książka warta uwagi. Jako fan twórczości Flanagana, mogę śmiało napisać – to jego najgorsza, a zarazem najlepsza z powieści. Dlaczego? O tym poniżej w tekście.

Pierwsza osoba – ghostwriter w akcji

Okładka książki Pierwsza osoba

Powieść Flanagana to historia o młodym, początkującym pisarzu, podejmującym się niebywałego zadania. Kiff Kehlmann, w ciągu kilku tygodni, ma napisać autobiografię najsłynniejszego oszusta w dziejach Australii. Autobiografię, czyli dzieło, pod które stworzy samodzielnie, ale nie będzie mógł się pod nim podpisać. Wyzwanie ma w sobie coś niesamowitego, co mocno kusi pisarza do podjęcia działania. Bowiem, Siegfried Heidl, bohater biografii, podobno ukradł bankom 700 milionów, za co te wydały na niego wyrok śmierci, jest też podejrzewany o zabójstwo wspólnika. A do tego ukończenie dzieła w ciągu sześciu tygodni, sprawi pojawienie się na koncie Kiffa honorarium, które pomoże mu skończyć jego własną powieść.

Główny zarys fabuły i sposób jej przedstawienia przypominają czysty schemat czytadła typu sensacja, thriller. Pod tym względem Pierwsza osoba, w porównaniu z książkami Flanagana, takimi jak Williama Goulda Księga Ryb czy Śmierć przewodnika rzecznego , wypada marnie. Bliżej jej do Nieznanej terrorystki, również bazującej na sensacyjności, lecz zawierającej bardziej dynamiczną akcję.

Powoli tocząca się akcja to jest właśnie ten minus powieści. Teraz czas na omówienie tego , co najlepsze.

Pierwsza osoba – dlaczego to najlepsza powieść Flanagana?

Po pierwsze postaci. Flanagan z książki na książkę mistrzowsko buduje swoich bohaterów. Czytelnik otrzymuje w Pierwszej osobie coś wspaniałego.Autor opowiadając o Kiffie, jego rodzinie, przyjacielu, czy też Siegfriedzie dawkuje informacje w taki sposób, by grać uczuciami czytelnika. Raz świat Kehlmanna wydaje się tym dobrym, a Heidla tym negatywnym, by za chwilę zamienić się rolami.

Budowa bohaterów to też ich dorastanie. Kiff dorasta pisarsko, a także do ostatecznego zmierzenia się z Siegfridem, a właściwie z jego legendą. Wraz z żoną odkrywają, dlaczego ich związek nigdy nie miał sensu bytu. Natomiast jego przyjaciel porzuca postawę i styl życia awanturnika. Trzeba tu też powiedzieć i o rozwoju powieści. Czytelnik Pierwszej osoby śledzi losy autobiografii Heidla, która najpierw ślamazarnie się rozwija, by zmienić się w coś, co jest efektem pracy ghostwritera – o nim samym za chwilę.

Po drugie, Pierwsza osoba to rozprawienie się ze współczesną literaturą. Czytając książkę szybko można spostrzec, że Flanagan nieźle się bawił pisząc fragmenty o rynku wydawniczym i pisarzach. Na szczególną uwagę zasługuje mityczny Jez Dempster. Go można nie czytać, ale każdy powinien go znać. Bowiem o nim mówi się, na niego zawsze warto się powołać. Wszyscy wokół Kiffa zachwycają się Dempsterem. Jednak gdy obaj pisarze się poznają… łatwo domyśleć się, co się dzieje.

Pisarz świetnie tez pokazuje jak rynek wydawniczy traktuje młodych twórców – wydawanie powieści, ocena podczas konkursów literackich. Znamienitym fragmentem jest opis wysłania powieści na konkurs. Gdy Kiff otrzymuje zwrócony maszynopis odkrywa, że wydające werdykt jury nie przeczytało ani jednej strony.    

Po trzecie, ghostwriting, Kiff, podpisując umowę na napisanie za kogoś książki, słyszy od wydawcy:

Wiesz, że to Francuzi nazwali takich pisarzy murzynami?
Nie.
Nègres. I tutaj, dodał, kiedy złożyłem pierwszy podpis. Znalazł kolejną stronę w umowie i palcem pokazał mi odpowiednie miejsce. I tutaj.
Podpisałem, potem znowu, a podpisując, odczuwałem wdzięczność, nawet dumę.
Czarni?
Niewolnicy, odpowiedział cicho, odwracając stronę

Takich słów krytycznych wobec pisania za innych jest wiele w Pierwszej osobie. Flanagan broni „czystej literatury”, opowiada się za twórczością płynącą spod palców twórcy. Jest za tym, co prawdziwe, a nie udawane.

Czy ma rację? Na pewno. Dziś ilość zaczyna przewyższać jakość. Jesteśmy zalewani kolejnymi, pod którymi podpisują się znane nazwiska. Płynące na fali mainstreamu społeczeństwo kupuje i pochłania te papki, wierząc w to, co napisane.

Pierwsza osoba – ocena

Pierwszej osoby, mimo mojej najwyższej oceny, nie polecam wszystkim. Czytelnicy szukającej wartkiej akcji, sensacji nie znajdą jej w powieści Flanagana. To książka dla tych, którzy lubią książki zmuszające do myślenia. Warto by sięgnęli po nią, bo powieść „zostaje w głowie” jeszcze przez kilka dobrych dni po zakończeniu lektury.

Ocena: 10/10

Richard Flanagan, Pierwsza osoba, Wydawnictwo Literackie, 2019

Dziękuję Wydawnictwu Literackiemu za podesłanie książki.

Dziewczynka z atramentu i gwiazd

Posted on by Kuba Sosnowski

Po przeczytaniu pierwszych stron powieści Kiran Millwood Hargrave miałem wrażenie, że w rękach trzymam kolejną opowieść napisaną według schematu – tyran więzi mieszkańców, aż do czasu przeciwstawienia się jego władzy przez wybrańca, którym jest dziecko/nastolatek. Jednak, na szczęście, myliłem się! Dziewczynka z atramentu i gwiazd to historia trochę wykorzystująca powyższy wzór, ale tak bardzo pozytywnie zaskakująca czytelnika.

Książkę skończyłem w jeden wieczór. A po lekturze, odczułem lekki niedosyt – co świadczy o wysokiej jakości opowieści

Dziewczynka z atramentu i gwiazd – mapy, gwiazdy i przygoda

Na początku czytelnik zostaje zasypany mnóstwem informacji. Oto mamy Arintę- tytułową dziewczynkę, która mieszka na wyspie z ojcem, zdolnym kartografem. Wiadomo, że byli kiedyś szczęśliwi, współtworząc czteroosobową rodzinę. Jednak śmierć zabrała matkę oraz brata Arinty. Ze stratą wiąże się przybycie na wyspę gubernatora – człowieka, który pojawił się znikąd, obejmując rządy nad wyspą. Bohaterka przyjaźni się z jego córką.

Pewnego dnia na wyspie zostaje odkryte ciało koleżanki dziewczynek. Wówczas lekcje zostają odwołane, gubernator w trybie natychmiastowym zabiera córkę do swojej posiadłości, a mężczyźni zmuszeni zostają do wszczęcia poszukiwań. A to dopiero początek niebezpiecznej przygody, która najpierw zmusi dziewczynkę do ścięcia długich włosów, a następnie porwie ją w wir niebezpiecznych zdarzeń.

Ogromną rolę w powieści Kiran Millwood Hargrave pełnią mapy oraz wszystko co związane z kartografią. Umiejętność czytania z gwiazd położenia oraz odwzorowania go na mapie gra kluczową rolę w odkryciu tajemnicy śmierci dziewczynki, a także i samej bohaterce kilkukrotnie pomaga ujść cało z życiem.

Priorytetem w Dziewczynce z atramentu i gwiazd też jest legenda. Żyją nią mieszkańcy, a Arinta traktuje ją jako autentyczną historię. Opowieść dotyczy – nastolatki, która przeciwstawiła się demonowi, pragnącemu władać wyspą. W celu zmierzenia się z nim udała się pod ziemię wyspy, gdzie stoczyła krwawą walkę. To było dawno temu, a demon został unicestwiony na określony czas. Mieszkańcy wyspy przekazują sobie z ust do ust, że zło kiedyś powróci.

Wymienione elementy są rewelacyjnie połączone ze sobą, co piorunująco działa na odbiór publikacji. Opowieść jest idealna do ekranizacji – mamy bowiem w niej zagadkę kryminalną, historię miłosną i przygodę, której nie powstydziłby się sam Indiana Jones. Bardzo chciałbym ją zobaczyc na duzym ekranie. Jest naprawdę nieźle. Dlatego wystawiam książce Kiran Millwood Hargrave wysoką notę.

Dziewczynka z atramentu i gwiazd – przekaz

Różnorodnie można odczytać powieść o dziewczynce. Odkryty przeze mnie przekaz dotyczy dojrzewania do czynu oraz tego osobistego.

Bohaterka wyruszając w podróż po wyspie jest jeszcze dzieckiem. Rządzi nią strach. Kończąc ją zyskuje doświadczenie oraz odwagę. Ponosi porażki i zwycięstwa, które dają jej cenną lekcję. Uczy się odpowiedzialności oraz poznaje smak podejmowania decyzji za siebie i otaczające ją osoby.

To bardzo ważny przekaz.

Dziewczynka z atramentu i gwiazd – podsumowanie

Dodatkowy punkt zdobywa dziewczynka za oprawę wizualną. Treść każdej ze stron otaczają elementy graficzne symbolizujące mapę. Kompasy, południki oraz wiele innych – to wszystko uatrakcyjnia fizycznie publikację, ale też i wzmacnia odbiór dzieła. Świetna robota!

Książka adresowana jest do młodzieży. Jednak i dorosły czytelnik będzie czerpał przyjemność z lektury. Wszystko dzięki powyżej wspomnianemu przekazowi. Zapewne dla wielu odbiorców dużym zaskoczeniem będzie zakończenie powieści. Zdradzę, że kończy się ona na pierwszy rzut oka przysłowiowym happy endem. Jednak po przemyśleniu treści zacząłem wątpić, czy aby na pewno jest to szczęśliwe rozwiązanie.

Gorąco polecam.

Ocena 9/10

Kiran Millwood Hargrave, Dziewczynka z atramentu i gwiazd, Wydawnictwo Literackie, 2019

Dziękuję Wydawnictwu Literackiemu za podesłanie prebooka.